Volkslied

Wilhelmus

Een volkslied is een lied dat een land symbolisch vertegenwoordigt. In Nederland is het  ‘Wilhelmus van Nassouwe’ het officiële volkslied sinds 1932. Tot die tijd was het ‘Wien Neêrlands Bloed’ het officiële volkslied van het Koninkrijk der Nederlanden. Het Wilhelmus is wel eerder ontstaan dan het ‘Wien Neêrlands Bloed’.

Ontstaan van het Wilhelmus

De melodie van het Wilhelmus is ontstaan tijdens het beleg van de Franse stad Chartres in 1568. De eerste bekende vermelding van de tekst stamt uit 1572. Deze tekst wordt in het algemeen toegeschreven aan Marnix van Sint Aldegonde, de secretaris van Willem van Oranje.

Adriaen Valerius legde in 1626 de huidige melodie van het Wilhelmus vast in zijn bundel ‘Nederlandtsche Gedenck-clanck’. De beginletters van de vijftien coupletten vormen de naam Willem van Nassov. In de achttiende eeuw kreeg het Wilhelmus vooral het karakter van strijdlied van de Orangisten, maar het gold nog niet als het officiële volkslied.

Wien Neêrlands Bloed

Luitenant-admiraal J.H. van Kinsbergen schreef bij de stichting van het Koninkrijk der Nederlanden in 1815 een prijsvraag uit voor een volkslied. De tekst van het winnende lied kwam van de dichter Hendrik Tollens. Johan Wilhelm Wilms maakte de melodie. Het Wilhelmus werd gezien als het lied van het vorstenhuis en ging ‘Wien Neêrlands Bloed’ steeds meer vervangen. Vanaf het einde van de negentiende eeuw werd het steeds gebruikelijker het Wilhelmus bij officiële gelegenheden te laten horen. Op 10 mei 1932 moest het ‘Wien Neêrlands Bloed’ definitief plaatsmaken voor het Wilhelmus. Het ‘Wien Neêrlands Bloed’ werd daarna gezien als een vaderlandslievend, maar gedateerd lied.

Gebruik van het Wilhelmus

Het Wilhelmus kan bij nationale en internationale gebeurtenissen gespeeld en gezongen worden. Meestal wordt alleen het eerste couplet ten gehore gebracht. Dit kan gevolgd worden door het zesde couplet ‘Mijn schild en de betrouwen’. Het wordt gespeeld bij het begin van internationale sportwedstrijden of bij het huldigen van een Nederlander die Europees of wereldkampioen is geworden.

Het Wilhelmus kan ook gespeeld worden bij aankomst of vertrek van de Koningin, zoals wanneer zij bijvoorbeeld op Prinsjesdag vertrekt van Paleis Noordeinde en aankomt bij de Ridderzaal. In 2004 is in het militair protocol opgenomen dat het Wilhelmus ook gespeeld kan worden bij een militaire inspectie die verricht wordt door de minister-president, de minister van Buitenlandse Zaken of de minister van Defensie. Militairen die in de houding staan, zingen niet mee, maar brengen de militaire groet.  (Bron: www.koninklijkhuis.nl)

De tekst van het Wilhelmus

Wilhelmus van Nassouwe
ben ik, van Duitsen bloed,
den vaderland getrouwe
blijf ik tot in den dood.
Een Prinse van Oranje
ben ik, vrij onverveerd,
den Koning van Hispanje
heb ik altijd geëerd.

Mijn schild ende betrouwen
zijt Gij, o God mijn Heer,
op U zo wil ik bouwen,
Verlaat mij nimmermeer.
Dat ik doch vroom mag blijven,
uw dienaar t’aller stond,
de tirannie verdrijven
die mij mijn hart doorwondt.